Soms word je overmand door oplopende emoties en geloof je in je automatische gedachtenpatronen en beperkende overtuigingen. Het is belangrijk om te beseffen dat je de wereld ziet zoals je geest die beleeft maar dat je het perspectief kunt veranderen als je dat wilt. Bewustwording ontstaat door je gedachten en de impact ervan op je leven te observeren. Sta af en toe even stil bij wat er in je omgaat, zeker als je sterke emoties of impulsen om te handelen voelt. Welke gedachten liggen hieraan ten grondslag? Onderzoek je denkbeelden en bevraag ze kritisch. Denk je op een vooringenomen, beperkende of overmatig stressvolle manier? Bevalt het perspectief dat je inneemt je of wil je het liever veranderen. De realiteit is niet altijd te beïnvloeden. Maar je perspectief kan je altijd veranderen. En bewustwording helpt om beter met jezelf om te gaan en je leven gunstig te beïnvloeden.

Bewust worden om vervolgens beter om te gaan met negatieve of liever gezegd overmatig stressvolle gedachten kan lastig zijn. Het kan echt een uitdaging zijn. Simpel gezegd kan je je overmatig stressvolle gedachten veranderen in verstandige gedachten of ze minder serieus nemen en vrijlaten. Hier kom ik zo op terug. Ik spreek in plaats van negatieve gedachten liever van overmatig stressvolle gedachten. En in plaats van positieve gedachten heb ik het over verstandige gedachten. Negatieve gedachten kunnen namelijk in bepaalde situaties juist positief of nuttig zijn. Als je in het bos een beer ziet, is het heel positief om te denken ‘Help! Ik moet oppassen dat hij met niet zal doodmaken!’ Die gedachten stelt je in staat om te vluchten of te vechten. Of om, wat in het geval van de beer vaak het beste is, te bevriezen. Overmatige stressvolle gedachten veroorzaken altijd meer stress dan nodig is. In het geval van dat er in het bos geen beer maar een engerd loopt. 999 van de 1000 keer is het dan overmatig stressvol om te denken ‘Help! Ik moet oppassen dat hij met niet zal doodmaken!’ Meestal is het gewoon een wandelaar. Ook positief denken is ook niet altijd positief. Als je in het bos een beer ziet, is het bijvoorbeeld onverstandig heel positiefs te denken ‘Beren zijn zo lief, dat is een schattig beertje. Die ga ik eens even aaien.’ Daarom spreek ik in plaats van positieve gedachten liever over verstandige gedachten. Dat zijn gedachten waarbij je zo goed mogelijk gebruik maakt van je verstand. Het veranderen van overmatig stressvolle gedachten in verstandige gedachten kan moeilijk zijn. Het is best wel werken. Maar als het lukt om in je nieuwe verstandige gedachten te produceren en erin te geloven, werkt het heel goed. Daarmee verandert de neerwaartse spiraal in opwaarts.

Ik onderscheid vier soorten verstandige gedachten: optimistische, functionele, waardevolle en steunende gedachten. Bij optimistisch denken zet het negatieve van overmatig stressvolle gedachten om in positieve gedachten. Vaak helpt het namelijk wel om iets positiefs te denken. Functionele gedachten dragen bij aan het oplossen van je problemen. Waardevolle gedachten richten zich op wat werkelijk belangrijk is en steunende gedachten zijn zorgzaam, troostend en versterkend. Bij simpele overmatig stressvolle gedachten is het makkelijk om verstandig te denken. Je bedenkt even snel wat van de verschillende soorten verstandige gedachten en kiest de meest passende er tussenuit. Maar bij complexere problemen en lang bestaande beperkende overtuigingen kan je beter meer tijd nemen of wat hulp vragen om verstandig te denken.

Als de problemen te complex voor je zijn of als het verstandig denken te veel energie kost en als beperkende overtuigingen je de baas zijn biedt het vrijlaten van je gedachten een uitstekend alternatief. Vrijlaten van gedachten kan sowieso maar is uitermate geschikt voor dergelijke situaties. Je laat dan je stressvolle denkstroom of beperkende overtuigingen vrij en neemt ze een momentje niet meer serieus. Je ziet je gedachten als gedachten en niet als feiten of waarheden. Je bekijkt je denkprocessen van een veilige afstand en hebt vrede met dat ze er zijn. Je laat ze bestaan zonder er grip op te proberen krijgen. En je laat ze ook geen grip op jou hebben. Dit verandert de strijd met je gedachten in vrijheid van geest en geeft je innerlijke vrede.

Kortom, het is belangrijk om bewust te worden van je denkprocessen en om goed te worden in verstandig denken en je gedachten vrijlaten. In een notendop is dit hoe je met negatief denken om kunt gaan. Makkelijker gezegd dan gedaan, dat klopt. Het kost tijd en oefening om deze technieken onder de knie te krijgen. Wees dus niet te streng voor jezelf als het je niet meteen of de hele tijd lukt, maar blijf oefenen.  Als je wilt, kun je er in mijn boek uitgebreider over lezen en verschillende oefeningen doen om deze vaardigheden goed toe te kunnen passen. Hopelijk helpt dit stuk over omgaan met negatief denken je al op weg. Ik wens je in ieder geval toe dat je er ongelooflijk goed in wordt!